Baş dönmesi dengesizlik, birbirinden farklı kavramlardır. Genellikle vücuttaki farklı organların rahatsızlıklarında birlikte görülen belirtiler olarak kabul edilir. Baş dönmesi genellikle vertigo denilen rahatsızlıkta ortaya çıkabilir. Bu daha çok iç kulak rahatsızlıkları sonucunda yaşanır. Dizzines ise, ayağın altından yerin kayması, sarhoşmuş gibi hissetmek, dengesizlik gibi etkilere neden olur. Bunlar daha çok beyin hastalıkları sonucunda, hormonal sorunlarda, boyun rahatsızlıklarında görülebilir. Vertigo denilen baş dönmesi durumunda hastada bulantı ve kusma etkileri görülür.
Dengenin sağlanması vücutta çok sayıda organın etkisiyle gerçekleşir. Buna rağmen dengenin sağlanması hakkında hala bilinmeyenler bulunmaktadır. Beyin, omurilik, iç kulak, kaslar, eklemler gibi organlar dengenin sağlanmasında rol oynarlar. Organları etkileyen herhangi bir hastalık, kişide baş dönmesiyle birlikte organa ait başka belirtilerinde ortaya çıkmasına yol açabilir. Bunun değerlendirmesi tıpta pek çok branşı ilgilendirebilir. Özellikle KBB, nöroloji, göz, fizik tedavi, dahiliye gibi bölümlerin uzmanlarına muayene olunmalıdır.
Baş dönmesi halsizlik durumunda hangi şikayetler olur?
Hastaların her biri baş dönmesini farklı anlatmaktadır. Bazıları yer ayağımın altından kayıyor, bazıları her taraf dönüyor, ben bir tarafa kayıyorum, bazıları kafamın içi boşalıyor, gözlerimde kararma oluyor diye anlatırlar. Bunlara baş dönmesi tanısı konulabilir. Bu hastalarda sebebe bağlı olarak başka belirtilerde ortaya çıkabilir. Kulak hastalığı olursa kulak çınlaması, bulantı ve kusma, kulakta basınç, akıntı, gözlerdeki anormal hareketler hastaları etkileyebilir. Bu yakınmalar oldukça değişkendir. Bazen sadece baş dönmesi olabilir.
Baş dönmesi dengesizlik yapan önemli hastalıklar
Kulağa bağlı sebepler: Baş dönmelerinin yaklaşık %70 kadarına kulağa bağlı sebepler yol açar. Bunların arasında pozisyonel vertigo, meniere hastalığı, viral enfeksiyonlardan dolayı denge sinirinin etkilenmesine yol açan kulak hastalıkları, damar tıkanıklığı yüzünden iç kulağa giden kanın az olması gibi rahatsızlıklar bulunur.
Travmalar: Kafatasında oluşan ve iç kulağın zedelenmesine yol açan kırık sonucunda vertigo ile bulantı ve kusma meydana gelebilir. En küçük baş oynatma sonrasında baş dönmesi halsizlik etkisi ortaya çıkabilir. Bu sorunlar aylarca devam edebilir. Bazen iyileşse bile yıllar sonra da etkisini gösterebilir.
Enfeksiyonlar: Şiddetli geçirilen gribal enfeksiyonlar kulakları etkilediğinde, baş dönmesi halsizlik etkisi gösterebilir. Ciddi enfeksiyonlardan sonra beyin zarı iltihaplanırsa, bulantı ve kusmanın da olduğu baş dönmesi dengesizlik sorunu yaşanabilir.
Nörolojik hastalıklar: MS hastalığı, beyinde tümör, Parkinson gibi sinir sistemini etkileyen hastalıklar dengeyi bozduğundan, yakınmalar görülür.
Alerjik etkenler: Özellikle bahar döneminde alerjik yapıdaki kişilerde baş dönmesi atakları ortaya çıkabilir.
Servikal etkenler: Baş dönmesinin nedenleri arasında ileri derecedeki boyun fıtıkları da bulunmaktadır. Bunun dışındaki boyun rahatsızlıkları baş dönmesine yol açmaz.
Baş dönmesi halsizlik tanı ve tedavisi
Baş dönmesi halsizlik belirtisinin neden kaynaklandığı, hangi organın etkisinden ortaya çıktığı konusunda, tıbbi olarak bir ekip çalışması yapılarak tanı konulmalıdır. Ancak böyle neden tespit edilebilirse, hastaya uygun bir tedavi uygulanabilir. Baş dönmesi halsizlik etkisini azaltmak için bazı önlemler alınabilir. Ancak bunlar hastalığın türüne göre farklılık gösterir. Bu sorunu olan kişilerin araç kullanması, tehlikeli işler yapması, dikkat gerektiren işleri yapması oldukça sakıncalı görülür.
Baş dönmesi halsizlik bir hastalık değildir. Ancak başka hastalığın belirtisi olarak ortaya çıktığından ve kişinin yaşam kalitesini bozduğundan, mutlaka asıl hastalığın teşhis edilmesi ve tedavi edilmesi gerekir. Buna rağmen her zaman bir hastalık teşhisi yapılamaz. Bu yüzden hastalara öncelikle baş dönmesinin ortadan kaldırılması için tedavi uygulanır. Bu da doktorun uygulayacağı hareketlerle ve ilaçlarla sağlanabilir.